Bu çalışma Akkaraman koçların seminifer tubul çapları ve spermatogenesisindeki mevsime bağlı değişiklikleri araştırmak amacıyla yapılmıştır.

Bu araştırmada mezbahaya kesilmek üzere getirilen 14–18 aylık, 120 Akkaraman koç kullanıldı. Testis ve cauda epididymisten doku örnekleri alındı. Bunlardan histolojik kesitler hazırlanarak incelendi. Seminifer tubul çapları oküler mikrometre ile ölçüldü.

Yıl içerisindeki en yüksek seminifer tubul çapı 211.80±2.19 µm ile Ekim ayında tespit edilirken en düşük değer ise 132.30±1.59 µm ile Şubat ayında bulundu. Seminifer tubul çaplarının sonbaharda en yüksek, kış mevsiminde ise en düşük düzeyde olduğu tespit edildi. Bu parametreler yönünden mevsimler ve aylar arasında gözlenen farklılıkların istatistikî açıdan önemli (p<0.05) olduğu görüldü.

Sonbahar mevsiminde en aktif olmak üzere, spermatogenesisin yıl boyunca devam ettiği ancak testisin histolojik yapısında sonbahar ile diğer mevsimler arasında bazı farklılıkların olduğu görüldü. İlkbahar, yaz ve kış mevsimlerine göre sonbaharda hem mitotik hem de meyotik bölünmelerin arttığı görüldü. Spermatogonia, primer ve sekunder spermatosit ile yuvarlak ve uzamış spermatidlerin Ağustos ortalarında artmaya başladığı, Eylül-Kasım ayları boyunca tam bir artış olduğu ve Aralık ayı itibariyle de azalmaya başladığı tespit edildi. Sertoli ve Leydig hücre yoğunluğunun ise mevsimlerden etkilenmediği tespit edildi. Cauda epididymisteki olgun spermatozoon yoğunluğunun mevsimlere göre değiştiği ve sonbahar mevsiminde bir artış gösterdiği gözlendi.

Sonuç olarak; Akkaraman koçlarda seminifer tubul çaplarının ve spermatogenesis esnasında meydana gelen hücrelerin aylardan ve mevsimlerden bariz olarak etkilendiği ve koçların çiftleşme mevsimi olan sonbaharda ise bu özelliklerin dölverimini müspet yönde etkileyecek şekilde ve maksimum düzeyde iyileşme gösterdiği kanısına varılmıştır.