Isospora türleri Apicomplexa şubesinde bulunan protozoon parazitler olup coccidia
olarak isimlendirilen organizma grubunun üyeleridir. “Coccidia” terimi önceleri yalnızca
Eimeria ve Isospora soyu için kullanılmakta iken günümüzde artık Cryptosporidium
türleri,
Toxoplasma gondii ve Eimeriorina alt takımlarının diğer üyeleri için de
kullanılmaktadır. Coccidia kompleks bir yaşam siklusuna sahip olup Isospora soyuna
bağlı olan türler tüm biyolojilerini tek bir konakta tamamlayabilmektedir. Bu türlerden
sadece birkaçı gelişmelerinde paratenik konak kullanabilmektedir
1.
Köpek coccidiosisi çoğunlukla Isospora soyuna bağlı protozoonların neden olduğu
enterik bir hastalıktır. Hastalık öldürücü kolitis veya enteritis ile sonuçlanabilmektedir 2,3. Şiddetli enfeksiyonlarda diyare, şiddetli anemi, hızla zayıflama, uyuşukluk ile birlikte
kataral hemorajik enteritis semptomları dikkati çekmektedir. Coccidiosis, köpek
barınaklarında mücadelesi en zor olan paraziter hastalıklarından birisidir. Bu durum
özellikle köpek yavrularının olduğu barınaklarda problem oluşturmaktadır 4.
Isospora soyuna bağlı olarak köpeklerde Isospora canis, I. ohioensis, I. burrowsi,
I. neorivolta türleri görülmektedir 4. Kediler, köpeklerde görülen Isospora türlerinin son
konağı değillerdir 5. Etkenler çoğunlukla genç köpeklerde görülmekte olup köpeklerin
%3-38'inin bu türlerin ookistleri bakımından pozitif olduğu belirlenmiştir 6. Yine
Isospora enfeksiyonlarına sokak köpeklerinde sahipli köpeklerden daha sık
rastlanmaktadır. Bunun nedeni sokak köpeklerinin paratenik konakla da
beslenebilmesidir 4.
Türkiye'de ilk I. canis vakası Güralp 7 tarafından 1956 yılında bildirilmiştir. İki yaşlı
yerli erkek beyaz alaca bir köpekte ilk Eimeria canis (I. canis) ookistini tanımlamış,
ookistlerin 4 günde sporlandığını ve dışkıda enfeksiyonun 7-8. gününde ookist
görülmeye başlandığını ifade etmiştir. Aynı çalışmada enfeksiyonun tedavisi için
Sulfaguanidin, Sulfamezatin, Terramisin ve Fenotiazin, Atebrin ile Sulfaguanidin
karışımları kullanılmış ancak etkili olmadığı belirtilmiştir 7.
Bu tarihten sonra farklı illerde yapılan çalışmalarda
köpeklerde Isospora türlerinin yaygınlığı %0.4-23.4
arasında değişen oranlarda bildirilmiştir 7-11.
Bu çalışma ile değişik Isospora türleri ile doğal
enfekte köpeklerde ookistlerin sporlandırılması, teşhisi ve
köpeklerin sulfamezathine ile tedavisi amaçlanmıştır.