Koksidiyozis, köpek ve kedilerde Isospora türleri tarafından oluşturulan ve klinik olarak iştahsızlık, kilo kaybı, nadiren kusma ve kanlıda olabilen diyare ile karakterize protozoon hastalığıdır
1,2,9,10. Her 3 kedinin klinik muayene bulguları vurgulanan klinik bulgularla paralellik göstermektedir.
Klinik olarak benzer seyir göstermesi bakımından, kedilerde intestinal koksidiyozisin ayırıcı tanısında paraziter (askaridiyozis, giardiyozis, kriptosporidiozis), viral (felin immun yetmezlik virus (FİV), felin lösemi virus (FeLV)) ve bakteriyel (kamfilobakteriyozis, Tyzzer hastalığı, kolibasillozis) hastalıkların göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Feline intestinal koksidiyozisin diğer intestinal parazitlerden ayrımı dışkının mikroskobik muayenesiyle rahatlıkla yapılmaktadır. Dışkıda mukus ve hayvanda ise tenesmusun olmaması ile kamfilobakteriyozisden, perakut ve öldürücü bir seyir izlememesi ile Tyzzer hastalığından, inkubasyon periyotlarının farklı olmasıyla kolibasillozisten, ateş, kronik gingivitis ve generalize lenfadenopatinin bulunmaması ile FİV enfeksiyonundan, rhinitis, konjuktivitis ve keratitis bulunmaması ile FeLV enfeksiyonundan ayrılmaktadır1,9,12,13.
Kedilerde görülen en yaygın koksidiyozis türü Isospora olmakla birlikte Besnoitia, Toxoplasma, Hammondia ve Sarcocystis türleride görülür2,7. İngiltere'de 1355 kedi üzerinde yapılmış bir çalışmada14 kedilerin %3'ünde I. felis ookisti tespit edilmiştir. Kedilerde intestinal koksidiyozise tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de rastlanmaktadır. Ankara'da sokak kedilerinde I. felis %43 ve I. rivolta %2115 Elazığ'da ise sokak kedilerinde I. felis %16.6 ve I. rivolta % 5.5 oranında bulunmuştur16.
Feline intestinal koksidiyozis tedavisinde sülfadimetoksin, sülfaguanidin, furazolidon ve toltrazuril bileşiklerinin kullanılabileceğine dair pek çok kaynakta bilgi bulunmaktadır1,10,13. İntestinal koksidiyozis ile doğal enfekte köpeklerde yapılan benzer bir çalışmada17 sülfadimidin sodyumun tedavide etkili olduğu tespit edilmesine rağmen yapılan taramalarda 1963 ve 1977'de yapılmış iki çalışma haricinde günümüze kadar kedilerde intestinal koksidiyozisin sülfadimidin sodyum ile tedavisine ilişkin başka bir bilgiye rastlanmamıştır18,19. Bu çalışmada kedilere tedavi amacıyla ilk gün 100 mg/kg takip eden günlerde ise 50 mg/kg dozunda toplam dört gün sülfadimidin sodyum peros olarak uygulanmasıyla başarılı sonuçlar elde edilmiştir.
Sonuç olarak özellikle 6 aylık yaşa kadar olan yavru kedilerde diyare ile seyreden hastalıkların ayırıcı tanısında intestinal koksidiyozis de göz önünde bulundurulmalı ve hastalığın tedavisinde sülfadimidin sodyumun kullanımı da bir seçenek olarak düşünülmelidir.
)
)
