Gereç ve Yöntem: 2,2-difenil-1-pikrilhidrazil serbest radikali (DPPH∙), demir indirgeyici antioksidan güç (FRAP) ve total fenol içeriği (TPC) metanolik ekstrenin antioksidan kapasitenin değerlendirilmesi için çalışıldı. Fenolik kompozisyon ters faz yüksek performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile araştırıldı. Antimikrobiyal aktivite disk difüzyon metodu ile belirlendi. Tirozinaz inhibitör aktivite ise kolorimetrik metod kullanılarak test edildi.

Bulgular: Ekstrenin toplam fenolik içeriği, FRAP ve DPPH aktiviteleri sırasıyla; 8.0±0.115 mg gallik asid eşdeğeri/gram numune, 323±5.773 μM Trolox/g numune ve 1.333±0.0026 mg/mL olarak bulundu. Ferulik asid, benzoik asid, sinapik asid, syringaldehid ekstrenin temel fenolik bileşikleridir. Tirozinaz üzerine yarı maksimum inhibitör konsantrasyonu (IC50) kojik asitten daha yüksek bulundu. Ekstre, asid-hızlı bakteri (Mycobacterium smegmatis) ve gram negatif (Yersinia pseudotuberculosis) bakterilere karşı ılımlı antibakteriyal aktivite gösterdi.

Sonuç: O. oxyodonta ekstresi içerdiği zengin fenolik bileşenlerle güçlü antioksidan, antimikrobiyal ve ılımlı tirozinaz inhibitör aktivitesine sahip olduğundan faydalı bir farmasötik ajan olarak kullanılabilir.

Türkiye'de doğal olarak yetişen Onobrychis cinsi, Onobrychis ve Sisyrosema olmak üzere iki alt cinsten meydana gelir. Bu alt cinslerden Onobrychis; Dendobrychis, Laphobrychis ve Onobrychis olmak üzere 3 farklı seksiyona ayrıldığı bilinmektedir ². Fabaceae ailesi Türkiye’de Asteraceae’den sonra ikinci büyük ailedir ve halk arasında çeşitli kullanımları vardır. Örneğin Onobrychis gracilis soğuk algınlığı ve nezle tedavisinde, Vicia faba gastrovasküler hastalıklarda, Vicia cracca subsp. stenophylla soğuk algınlığında ve Vicia ervilia diyabet tedavisinde kullanılmaktadır ^3-5.

Organizmada normal metabolik yolların işleyişi sırasında ya da pestisidler, aromatik hidrokarbonlar, toksinler, çözücüler gibi çevresel ajanlar ile ya da stres, radyasyon gibi çeşitli dış faktörlerin etkisiyle serbest radikaller meydana gelmektedir ⁶. Vücutta sürekli üretilen oksijen merkezli serbest radikaller ve reaktif oksijen türleri doku tahribatlarına ve ardından da hücre ölümlerine neden olabilirler. Serbest radikallerden kaynaklanan oksidatif hasar, yaşlanma ve bazı hastalıklara neden olabilmektedir ⁷. Fenolik bileşiklerce zengin meyve ve sebzeler, insan vücudunu serbest oksijen radikallerine karşı korurlar. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar reaktif oksijen türlerine karşı bitkisel kaynaklardaki fitonutrientlerin yararlı olduğu; meyve ve sebzelerin koruyucu etkilerinin içerdikleri askorbik asit (C vitamini), α-tokoferol (E vitamini), karotenoidler, glutatyon, flavonoidler ve fenolik asitler gibi doğal bileşiklerden dolayı olduğunu göstermiştir ⁸. Gıdalarda ya da biyolojik sistemlerde serbest radikaller ve reaktif oksijen türleri oksidasyona neden olduğunda, antioksidanlar bu süreci çeşitli mekanizmalarla önleyebilir ya da erteleyebilir ⁹. Gıdalardaki antioksidan kapasitesinin ölçülmesiyle insanların sağlık amacıyla farmosötik ve kozmetik ürünlerde doğal olan ürünlerin kullanımına olan ilgisi her geçen gün artmaktadır ¹⁰.

Son yıllarda bütün dünyada antibiyotiklerin gelişigüzel kullanımı ile ilaç direnci yakından ilişkilidir ¹¹. Özellikle immun sistemi zayıflatan AIDS, kanser gibi hastalıkların ve enfeksiyonların tedavisinde ilaçlara dirençli patojen mantar ve bakteriler nedeniyle zorlaştığı görülmüştür ¹². Bu durum bilim adamlarını değişik kaynaklardan yeni antimikrobiyal bileşiklerin araştırılmasına teşvik etmiştir. Bitkiler, yeni antimikrobiyal kemoterapotik maddelerin elde edilebileceği kaynak teşkil ettiğinden araştırmalar özellikle tıbbi bitkiler üzerinde yoğunlaşmıştır ¹².

Tirozinaz, vücutta melanin sentezinin aşırı olmasından kaynaklanan cilt lekesi gibi hiperpigmentasyon problemlerinde; psoriazis, vitiligo gibi melanin sentezinin yeterli olmamasından kaynaklı hipopigmentasyon problemlerinde rolü olduğu bilinen önemli bir enzimdir. Bu enzimi inhibe eden ajanlar hiperpigmentasyon problemlerinin tedavisinde ve aktive eden ajanlar ise hipopigmentasyon problemlerinin tedavisinde kullanılabilir ¹³.

Farklı Onobrychis türlerinin halk arasında çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıldığına dair literatür bilgileri mevcut olmasına rağmen ^3-5 O. oxyodonta bitkisinin antioksidan, antimikrobiyal, total fenolik içeriği, HPLC ile fenolik bileşenlerin tespiti ve tirozinaz inhibitör aktivite açısından araştırılması ve literatüre kazandırılması açısından ilk olma özelliği taşımaktadır.

Kullanılan Kimyasal Maddeler: Antioksidan, antimikrobiyal, tirozinaz inhibitör aktivite ve fenolik bileşenleri belirlemek için kullanılan tüm kimyasallar analitik ya da HPLC sınıfı saflıkta olup Sigma-Aldrich (St. Louis, ABD) firmasından temin edildi.

Kullanılan Laboratuvar Cihazları: Çalışmada HPLC (Agilent 1100, DAD 1200 Agilent Technologies, Waldbronn, Germany) cihazı, UV-VIS spektrofotometre (Spectro UV-VIS Double PC-8 auto cell, Labomed), rotary evaporator sistemi (IKA®, Werke, USA), çalkalayıcı (Heidolph Promax 2020), su banyosu (Nüve, ST 402), pH metre (Hanna pH 213, Romania), magnetik karıştırıcı (Heidolph MR 3001, Germany), bitki öğütme değirmeni (Retsch RM200, Germany) kullanıldı.

Ekstraksiyon: Kurutulan topraküstü kısmı değirmen yardımıyla toz haline getirilip konsantrasyonu 10 mg/mL olacak şekilde metanol ile ekstrakte edildi. Ekstrakte edilen O. oxyodonta bitkisi biyolojik aktivite tayinlerinde kullanılmak üzere 4 °C’de muhafaza edildi.

Toplam Fenolik Madde İçeriğinin Belirlenmesi (TPC): O. oxyodonta metanol ekstresinin toplam fenolik madde tayini kolorimetrik olarak ölçüldü ¹⁴. Öncelikle, bitki özütünden (10 mg/mL) 50 μL ve farklı konsantrasyonlarda (31.25; 62.5; 125; 250; 500; 1000 μg/mL) standart olarak kullanılan gallik asitten 50 μL alınarak deney tüplerine sırasıyla pipetlendi. Sonra her bir tüpe 2,5 mL saf su ve 250 μL Folin-Ciocalteu Reaktifi eklenerek karıştırıldı. 3 dk oda sıcaklığında bekletilerek üzerine 750 μL 7.5%’lik Na2CO3 ilave edilerek karıştırıldı. Karışımlar oda sıcaklığında 2 saat bekletilerek 765 nm’de tüplerdeki karışımın absorbansları okundu. Sonuçlar mg gallik asit eşdeğeri/g numune olarak verildi.

Demir İndirgeyici Antioksidan Güç Tayini (FRAP): Bu metodun prensibi, Fe(III)-TPTZ (2,4,6-tripiridil-s-triazin) kompleksinin antioksidanlar varlığında indirgenerek mavi renkli kompleks olan Fe(II)-TPTZ’yi oluşturması ve bu kompleksin 595 nm’de maksimum absorbans vermesi esasına dayanan bir metoddur ¹⁵). Bu amaçla, FRAP reaktifi [300 mM pH 3.6 asetat tamponu:10 mM TPTZ:20 mM FeCl3 (10:1:1)] taze olarak hazırlandı. Deney 3 paralel ölçüm olacak şekilde düzenlendi. Hazırlanan numune ve numune körü tüplerine bitki ekstresinden 100 μL ve reaktif körü tüplerine numune çözücüsünden 100 μL pipetlendi. Numune tüplerine ve reaktif körü sıralarına 3.0 mL FRAP reaktifi, numune körü sırasına ise 3.0 mL FRAP çözücüsü (su-metanol (2:3)) 20 sn arayla pipetlenerek karıştırıldı. Tüpler 20 dakika bekletildikten sonra absorbans ölçümleri 595 nm`de gerçekleştirildi. Standart olarak Troloks, 5 farklı konsantrasyonda (1000- 500- 250-125-62.5 μM) hazırlanarak aynı işlemlere tabi tutuldu. Sonuçlar μM trolox eşdeğeri (TE)/g numune olarak verildi.

2,2-difenil-1-pikrilhidrazil (DPPH) Radikal Süpürme Kapasitesi Tayini: Molyneux metoduna göre, O. oxyodonta ekstresinin serbest radikali süpürme aktivitesini belirlemek için DPPH radikali kullanıldı ¹⁶. Bu metotta, ekstre 5 farklı konsantrasyonda (100, 250, 500, 750 ve 1000 μg/mL) hazırlanırken DPPH çözeltisi ise 100 μM olacak şekilde metanolde çözülerek hazırlandı. Kontrol ve numune tüplerine 750 μL numune konuldu. Numune körü tüplerine numune yerine 750 μL numune çözücüsü ilave edildi. Numune pipetlemesi bitince 20 sn arayla önce kontrol tüplerine ve daha sonra numune tüplerine ve en son olarak da numune körlerine 750 μL DPPH çözücüsü (metanol) pipetlendi ve karıştırıldı. 50 dakika karanlık ortamda bekletildikten 517 nm’de absorbans ölçümleri yapıldı. Ölçüm sonrası elde edilen sonuçlar grafiğe geçirilip DPPH yarı maksimum engelleyici konsantrasyon (IC50) değerleri (mg/mL) hesaplandı. Bu çalışmada standart olarak bütillenmiş hidroksitoluen (BHT) kullanıldı.

Fenolik Bileşiklerin HPLC Analizi: Bu çalışmada, standart bileşikler olarak gallik asit, protokatekuik asit, protokatekuik aldehit, klorojenik asit, p-OH benzoik asit, vanilik asit, kafeik asit, vanilin, şiringaldehit, ferulik asit, p-kumarik asit, sinapik asit, benzoik asit kullanıldı. Standart karışımın stok çözeltisi, 5-100 μg/mL konsantrasyon aralığında seyreltilerek kalibrasyon eğrisi oluşturuldu. Fenolik bileşiklerin HPLC analizi [A: 100% metanol; B: su içinde 2% asetik asit (pH: 2,8)], bir HPLC cihazında (Shimadzu Corporation, LC 20AT, Kyoto, Japonya) 1.5 mL/dk sabit bir çözücü akış oranında bir ters faz kolon kullanılarak gerçekleştirildi. Enjeksiyon hacmi 20 μL, kolon sıcaklığı 25 °C olarak belirlendi. Sinyaller, 232 °C, 246 °C, 260 °C, 270 °C, 280 °C, 290 °C, 308 °C ve 328 °C'de DAD dedektörü kullanılarak kaydedildi. HPLC analizinde bir ters faz kolon olan LiChoCART RP-18 (12,5 cm x 0,4 cm, partikül büyüklüğü 5μm) kullanılarak ayrım gerçekleştirildi. 1 mL/dk akış hızında hareketli faz olarak su-formik asit (19:1) (çözücü A) karışımı ve sabit faz olarak metanol (çözücü B) çözücüsü kullanıldı. Fenolik asitlerin tanınması ve miktarının belirlenmesi için UV spektrumları ve alıkonma zamanları standartlarla karşılaştırıldı.

Antimikrobiyal Aktivite Tayini: Antimikrobiyal aktivite testleri agar kuyucuk difüzyon metoduna göre çalışıldı ¹⁷. Escherichia coli, Yersinia pseudotuberculosis, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Bacillus cereus, Mycobacterium smegmatis bakterileri ve Candida albicans, Saccharomyces cerevisiae mantarları çalışmamızda kullanıldı. Test edilecek bakterilerin bir gecelik kültürlerinden sıvı besiyeri içinde yaklaşık olarak 106 kob/mL (koloni oluşturan birim=colony forming unit) şeklinde dilüsyonlar hazırlandı ve katı besiyerlerine yaygın ekimleri yapıldı.

Sonrasında steril cam boru ile besiyerleri üzerinde 2 cm aralıklarla 5 mm çapında kuyucuklar açıldı. Her bir kuyucuğa ekstrenin 1 mL’sinde hazırlanmış stok çözeltilerden 50 μL ilave edildi. İnkübasyon işlemi bakteriler için 24 saat, mayalar için 48 saat olacak şekilde 36 ºC’de petrilerde gerçekleştirildi. İnhibisyon zonları bir cetvel yardımıyla ölçüldü. Standard olarak ampisilin, flukonazol ve streptomycin ilaçları kullanıldı.

Tirozinaz İnhibitör Aktivite Tayini: Bitki ekstresinin tirozinaz enzim inhibisyonu aktivitesi L-DOPA substratı kullanılarak dopakrom metoduna göre çalışıldı (18). Mikroplakadaki kuyucuklara 25 μL örnek çözelti, 40 μL tirozinaz çözeltisi ve 100 μL fosfat tamponu (pH 6.8) ilave edilerek karıştırıldı. Bu karışım 25 °C’de 15 dakika bekletildikten sonra üzerine 40 μL L-DOPA ilave edildi. Tirozinaz enzim çözeltisi olmadan hazırlanmış tepkime reaktiflerine örnek çözeltisi eklendi ve kör olarak hazırlandı. Bitki ekstresinin ve körlerin absorbansları 10 dakika oda sıcaklığında inkübe edildi. Daha sonra karışımın absorbansı 492 nm’de okundu. Gerçek absorbansları elde etmek için körlerin absorbansları örneklerin absorbansından çıkarıldı ve sonuçlar IC50 değeri olarak verildi.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Onobrychis oxyodonta’nın metanol ekstresinin antioksidan değerleri

HPLC ile fenolik madde içeriğinin incelenmesi sonucunda bitkinin içeriğinde 13 standart bileşiğin tümünün (gallik asit, protokatekuik asit, protokatekuik aldehit, p-OH benzoik asit, klorojenik asit, vanilik asit, kafeik asit, vanilin, şiringaldehit, p-kumarik asit, ferulik asit, sinapik asit ve benzoik asit) bulunduğu tesbit edilmiştir. Sonuca bakıldığında fenolik içerik bakımından oldukça zengin bulunmuştur. Bileşiklerin alıkonma zamanı, piklerin kapladığı alan ve bitkide bulundukları konsantrasyonları Tablo 2’de, bitkinin kromatogramı ise Şekil 1’de gösterilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Onobrychis oxyodonta’nın metanolik ekstresinin fenolik bileşenleri

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 1: Fenolik standardın RP-HPLC kromatogramı. Pikler: (1) gallik asit, (2) proto-katekuik asit, (3) protokatekuik aldehid, (4) p-OH benzoik asit, (5) klorojenik asit, (6) vanilik asit, (7) kafeik asit, (8) vanilin, (9) şiring aldehid, (10) p-kumarik asit, (11) ferulik asit, (12) sinapik asit, (13) benzoik asit

Antimikrobiyal aktivite sonuçları bitkinin akciğer enfeksiyonu etkenleri olabilen grubu temsil eden Y. pseudotuberculosis üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Bitkinin M. smegmatis üzerinde de etkili olduğu çalışmalarımız sonucunda belirlenmiştir. E. coli, E. faecalis, C. albicans ve S. cerevisiae üzerinde etki gözlenmemiştir (Tablo 3).

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 3: Onobrychis oxyodonta ekstresinin antimikrobiyal aktivite taraması (50 μL)

Tirozinaz inhibitör aktivite tayini çalışmaları sonuçları incelendiğinde ekstrenin IC50 değeri 331.131 μg/mL olarak bulunmuştur.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 2: Onobrychis oxyodonta’nın RP-HPLC kromatogramı. Pikler: (1) gallik asit, (2) proto-katekuik asit, (3) protokatekuik aldehid, (4) p-OH benzoik asit, (5) klorojenik asit, (6) vanilik asit, (7) kafeik asit, (8) vanilin, (9) şiring aldehid, (10) p-kumarik asit, (11) ferulik asit, (12) sinapik asit, (13) benzoik asit

Doğal antioksidanların serbest radikal giderme aktivitesini ölçmek için kullanılan DPPH radikali yaygın olarak kullanılmaktadır. DPPH’ın etanoldeki çözeltisi mor renklidir ve absorbansı 517 nm’de ölçülür. DPPH çözeltisine antioksidanların ilave edilmesiyle absorbansta bir düşüş meydana gelir ve çözeltinin rengi mordan sarıya doğru değişir. Absorbansın düşmesinin sebebi radikal ile antioksidan moleküllerin etkileşime girmesi, radikale hidrojen bağlanması ile radikalin giderilmesidir. Antioksidan ile DPPH’ın oluşturduğu reaksiyon karışımının ölçülen absorbansı ne kadar düşük ise antioksidanın serbest radikali giderme aktivitesi de o kadar yüksek olacaktır.

Yapılan antioksidan testleri sonucunda, DPPH IC50 1.333±0.0026 mg/mL ve FRAP 323±5.773 μM TE/g ekstre olarak belirlenmiştir. Toplam fenolik içeriği 8.0 ± 0.115 mg GAE/g ekstre olarak tespit edilmiştir (Tablo 1). Karamian ve Asadbegy ²⁰’in çalışmasında O. viciifolia ekstresinde toplam fenolik içeriği 10.38±0.33 mg GAE/g DW olarak bulunmuştur. O. sosnowiec, O. viciifolia ve O. melanotricha türleri ile yaptıkları çalışmada DPPH radikal yakalama aktivitesini (IC50; 0.121±0.005 to 0.129±0.001 mg/mL) ve metal şelatlama aktivitesini (IC50; 1.10±0.006 to 1.80±0.003 mg/mL) askorbik asit ile karşılaştırdıklarında daha yüksek aktivite gösterdiğini bulmuşlardır. Ayrıca β-karoten beyazlatma yönteminde sonuçlarını sentetik antioksidan olan BHT ile karşılaştırdıklarında daha yüksek bir aktivite bulmuşlardır.

Bitki ekstrelerinin indirgeyici gücü onların antioksidan aktiviteleri ile ilişkilidir ²³. FRAP değeri ne kadar yüksekse bitki ekstresinin Fe+3 indirgeyici kapasiteleri o kadar yüksektir. Çalışmamızda ekstremizin iyi derecede Fe+3 indirgeyici kapasitesi ve dolayısıyla elektron verebilme yeteneği olduğu gözlendi. Bu özelliğinden dolayı ekstremizin reaktif serbest radikal türlerini, daha stabil radikal olmayan türlere dönüştürerek serbest radikal zincirini sonlandırmak üzere rol oynayabilecekleri söylenebilir. Bazı çalışmalarda da Fe+3 indirgeyici kapasite ile lipid peroksidasyonunun inhibisyonu arasında güçlü bir ilişki olduğu belirtilmiştir ^24,25.

Günümüzde birçok faktöre bağlı olarak çeşitli hastalıklar çok sık görülmeye başlanmıştır. Alzheimer hastalığı ve diyabet bunlardan sadece ikisidir. Örneğin, Amerika’da her 67 saniyede bir kişi Alzheimer’a yakalanmakta ve bu durumun 2050’de 33 saniye gibi kısa bir süreye düşmesi beklenmektedir ²⁶. Ayrıca, günümüzde 366 milyon insan diyabetten etkilenirken bu sayının 2050’de 552 milyona yükseleceği tahmin edilmektedir ²⁷. Bu bağlamda bu hastalıkların tedavisine yönelik yeni stratejilerin ortaya konulması çok önemlidir. Bu stratejiler arasında en çok kabul göreni anahtar enzimlerinin inhibisyon arştırmalarıdır. Böylece hastalıkların patolojisinde rol oynayan anahtar enzimler inhibe edilerek hastalıktan kaynaklanacak semptomların hafifletilmesi sağlanır. Örneğin, tirozinaz enzimi melanin sentezinin en önemli enzimidir ve bu enzimin inhibe edilmesi deri hastalıklarının kontrolünde bilgi vericidir ²⁸. Tirozinaz inhibitörlerinin kullanımına ilgi, özellikle güneş yanıkları sonrası deri beyazlatıcı ve pigmentasyonu önleyici etkilerinden dolayı ilaç ve kozmetik endüstrilerinde gün geçtikçe giderek artmaktadır. Bu amaçla çok çeşitli enzim inhibitörleri (kolinesteraz için galantamin, amilaz ve glukozidaz için akarboz, tirozinaz için kojik asit) sentetik olarak üretilmiştir. Bununla birlikte bu sentetik inhibitörlerin sindirim sistemi bozukluklara yol açması, hepatotoksik özelliklere sahip olması gibi pek çok dezavantajları olması bunların kullanımlarını kaygılı hale getirmiştir ²⁹. Bu noktadan hareketle bitkisel kaynaklı doğal inhibitörlere olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Ekstremizin tirozinaz enzim inhibisyonu IC50 değeri 331.131 μg/mL olarak belirlendi ve kojik asitle karşılaştırıldığında O. oxyodonta metanol ekstresinde ılımlı tirozinaz inhibisyon aktivitesi gözlendi. Zengin ve ark. ³⁰ O. hypargyrea’nın metanolik ekstraktının tirozinaz enzimi üzerindeki inhibitör etkisini (3.5±0.069 mg/mL IC50), standart olarak kullanılan kojik asitten (0.14±0.001 mg/mL IC50) anlamlı olarak yüksek bulmuşlardır.

Son yıllarda çoklu antibiyotik direncine sahip mikroorganizmaların artması yüzünden bu mikropların neden olduğu enfeksiyonun tedavisi gittikçe zorlaşmaktadır. Bazı çalışmalar, bitkilerin tedavi edici etkilerinin tek bir etken maddeden ziyade çok sayıda bileşimin sinerjik etkisinden kaynaklandığını, bu nedenle bitkisel bileşimlerin tek bir antibiyotikle öldürülmesi zor olan mikroorganizmaların dirençliliğine karşı koyarak daha etkin bir tedavi sağladığını göstermektedir ^31,32. Bu durum, araştırmacıları bitki ekstrelerinden elde edilen doğal antimikrobiyal ajanların inhibitör etkiye sahip bileşimlerini araştırmaya sevk etmektedir ³³. Bitkisel ekstraktlar; flavonoid, polifenolik bileşikler, taninler ve terpenler gibi çok sayıda fitokimyasal maddeyi içermektedir. Yapılan çalışmalar, mikroorganizmalara karşı yüksek düzeyde antimikrobiyal aktiviteden bu tür bileşiklerin sorumlu olduğunu göstermektedir ³⁴.

Ülkemiz dâhil dünyanın her yerinde pek çok familyaya mensup bitki türlerinden elde edilen ekstrelerin çeşitli patojenlere karşı antimikrobiyal aktivitelerini kapsayan çok sayıda çalışma yapılmıştır ^35,36. Bizim çalışmamız ile uyumlu bir şekilde, O. oxyodonta türüne ait yapılan bir çalışmada test edilen bazı gram pozitif ve gram negatif bakterilere karşı ılımlı derecede antibakteriyel aktivite bulunmuştur ³⁷. Bu çalışmada ise Yersinia pseudotuberculosis pozitif kontrol olarak kullanılan Ampificiline karşı; M. smegmatis ise yine pozitif kontrol olarak kullanılan Streptomisine karşı direnç gösterir iken, bitki ekstresi bu bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite göstermiştir (Tablo 3). Bu çalışma ile O. oxyodonta’nın antibiyotiklere direnç gösteren bakterilere karşı, tıbbi bitkilerin antimikrobiyal amaçla kullanımlarının gerekli olduğu durumlarda bitki seçimine yardımcı olabilecek nitelikte olduğu belirlenmiştir. Şimdiye kadar yapılan Onobrychis bitkisinin farklı türlerinin halk arasında çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıldığını biliyoruz. Ancak çalışılmamış bir tür olan O. oxyodonta’nın gerek antioksidan gerekse antimikrobiyal olarak etkili olduğu yapılan bu çalışma ile ortaya konmuştur. Hem antibakteriyal hem de antifungal aktiviteye sahip olması nedeniyle enfeksiyonların tedavisinde yardımcı olarak kullanılabilir. Tirozinaz enzimini inhibe etmesinden dolayı hiperpigmentasyon tedavisinde de yardımcı olarak kullanılabilir. Ayrıca sahip olduğu güçlü antioksidan özellikten dolayı, gıda sanayinde kullanımı ile antioksidan savunma sistemimizin serbest radikallerle mücadelesinde katkı sağlayacağı açıktır. Çalışma sonuçlarımıza bakıldığında O. oxyodonta’nın iyi bir antioksidan ve antimikrobiyal kaynağı olduğu, tirozinaz enzimini orta düzeyde inhibe etme özelliğine ve zengin fenolik bileşime sahip olduğu söylenebilir. Bu nedenle çalışılan tür doğal antioksidanların ve enzim inhibitörlerinin önemli bir kaynağı olarak düşünülebilir.

1) Toroğlu S, Çenet M. Tedavi amaçlı kullanılan bazı bitkilerin kullanım alanları ve antimikrobiyal aktivitelerinin belirlenmesi için kullanılan metodlar. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 2006; 9: 12-9.

2) Aktoklu E. Türkiye’de yetişen Onobrychis miller (Fabaceae) Türlerinin Revizyonu. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, 1995.

3) Demirci S, Ozhatay N. An ethnobotanical study in Kahramanmaras， (Turkey); wild plants used for medicinal purpose in Andirin, Kahramanmaras. Turk J Pharm Sci 2012; 9: 75-92.

4) Sargın SA, Akcicek E, Selvi S. An ethnobotanical study of medicinal plants used by the local people of Alasehir (Manisa) in Turkey. J Ethnopharmacol 2013; 150: 860-874.

5) Hayta S, Polat R, Selvi S. Traditional uses of medicinal plants in Elazıg (Turkey). J Ethnopharmacol 2014; 154: 613-623.

6) Yesilada E, Honda G, Sezik E, et al. Traditional medicine in Turkey. V. Folk medicine in the inner Taurus Mountains. J Ethnopharmacol 1995; 46: 133-152.

7) Akkuş İ. Serbest Radikaller ve Fizyopatolojik Etkileri. Konya: Mimoza Yayınları, 1995.

8) Halvorsen BL, Holte K, Myhrstad MCW, et al. A systematic screening of total antioxidants in dietary plants. J Nutr 2002; 132: 461-471.

9) Ulusoy E, Kolaylı S, Sarıkaya O. Antioxidant antimicrobial activity of different floral origin honeys from Turkey. J Food Biochem 2010; 34: 321-335.

10) Lopez-Alarcon C, Lissi E. A novel and simple ORAC methodology based on the interaction of Pyrogallol Red with peroxyl radicals. Free Radic Res 2006; 40: 979-985.

11) Çelik A, Herken EN, Arslan İ, Özel MZ, Mercan N. Screening of the constituents, antimicrobial and antioxidant activity of endemic Origanum hypericifolium. Nat Prod Res 2010; 24: 1568-1577.

12) Ünal L. Türkiye Florasında Doğal Olarak Yetişen Bazı Bitki Türlerinin Antimikrobiyal ve Antioksidan Aktivitelerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2006.

13) Gholamhoseinian A, ZohreRazmi Z. Screening the methanolic extracts of some plants for tyrosinase inhibitory activity. Toxicol Environ Chem 2012; 94: 310-318.

14) Singleton VL, Rossi Jr JA. Colorimetry of total phenolics with phosphomolibdic-phosphotungtic acid reagents. Am J Enol Vitic 1965; 16: 144-158.

15) Benzie IF, Szeto YT. Total antioxidant capacity of teas by the ferric reducing/antioxidant power assay. J Agr Food Chem 1999; 47: 633-636.

16) Molyneux P. The use of the stable free radical diphenylpicryl-hydrazyl (DPPH) for estimating antioxidant activity. Songklanakarin J Sci Technol 2004; 26: 211-219.

17) Woods GL, Brown-Elliott BA, Desmond EP, et al. In susceptibility testing of mycobacteria, nocardiae, and other aerobic actinomycetes; approved standard, NCCLS document M24-A, 2003; 23: 18.

18) Masuda T, Yamashita D, Takeda Y, Yonemori S. Screening for tyrosinase inhibitors among extracts of seashore plants and identification of potent inhibitors from Garcinia subelliptica. Biosci Biotechnol Biochem 2005; 69: 197-201.

19) Aliyazicioglu R, Sahin H, Ulusoy E, Erturk O, Kolayli S. Properties of the phenolic composition and biological activity of the propolis from Turkey. Int J Food Prop 2011; 16: 277-287.

20) Karamian R, Asadbegy M. Antioxidant activity, total phenolic and flavonoid contents of three Onobrychis species from Iran. Pharm Sci 2016; 22: 112-119.

21) Ince S, Ekici H, Yurdakok B. Determination of in vitro antioxidant activity of the sainfoin (Onobrychis viciifolia) extracts. Ank Univ Vet Fak Derg 2012; 59: 23-27.

22) Heimler D, Isolani L, Vignolini P, Tombelli S, Romani A. Polyphenol content and antioxidative activity in some species of freshly consumed salads. J Agric Food Chem 2007; 55: 1724-1729.

23) Blois MS. Antioxidants determination by the use of a stable free radical. Nature 1958; 4617: 1199-1200.

24) Juntachote T, Berghofer E. Antioxidative properties and stability of ethanolic extracts of holy basil and galangal. Food Chem 2005; 92: 193-202.

25) Hinneburg I, Dorman Hjd, Hiltunen R. antioxidant activities of extracts from selected culinary herbs and spices. Food Chem 2006; 97: 122-129.

26) Alzheimer Association. Alzheimer’s disease facts and figures. Alzheimer’s & Dementia 2014; 10: e47-e92.

27) Whiting DR, Guariguata L, Weil C, Shaw J. IDF Diabetes Atlas: Global estimates of the prevalence of diabetes for 2011 and 2030. Diabetes Res Clin Pr 2011; 94: 311-321.

28) Kim YJ, Uyama H. Tyrosinase inhibitors from natural and synthetic sources: structure, inhibition mechanism and perspective for the future. Cell Mol Life Sci 2005; 62: 1707-1723.

29) Bhat M, Zinjarde SS, Bhargava SY, Kumar AR, Joshi BN. Antidiabetic Indian plants: A good source of potent amylase inhibitors. Evid-Based Complement Alternat Med 2011: 1-6.

30) Zengin G, Guler GO, Aktumsek A, et al. Enzyme inhibitory properties, antioxidant activities, and phytochemical profile of three medicinal plants from Turkey. Adv Pharmacol Sci 2015; 2015: 1-8.

31) Shanthi Sree KS, Yasodamma N, Paramageetham CH. Phytochemical screening and in vitro antibacterial activity of the methanolic leaf extract: Sebastiania chamaelea Müell Arg. The Bioscan 2010; 5: 173-175.

32) Mohd Nazri NAA, Ahmat N, Adnan A, Syed Mohamad SA, Syaripah Ruzaina SA. In vitro Antibacterial and Radical Scavenging Activities of Malaysian Table Salad. Afr J Biotech 2011; 10: 5728-5735.

33) Dash BK, Sultana S, Sultana N. Antibacterial activities of methanol and acetone extracts of fenugreek (Trigonella foenum) and Coriander (Coriandrum sativum). Life Sci Med Res 2011; 27: 1-8.

34) Mojab F, Poursaeed M, Mehrgan H, Pakdaman S. Antibacterial activity of Thymus daenensis methanolic extract. Pak J Pharm Sci 2008; 21: 210-213.

35) Aliyazicioglu R, Korkmaz N, Akkaya S, et al. Phenolic components, antioxidant and antimicrobial activities of Centranthus longiflorus L. Int J Adv Res Biol Sci 2016; 3: 80-87.

36) Maregesi SM, Pieters L, Ngassapa OD, et al. Screening of some tanzanian medicinal plants from bunda district for antibacterial, antifungal and antiviral activities. J Ethnopharmacol 2008; 119: 58-66.

37) Usta C, Birinci Yildirim A, Ucar Turker A. Antibacterial and antitumour activities of some plants grown in Turkey. Biotechnol Biotec Eq 2014; 28: 306-315.