İyonize radyasyonun dolaylı veya direk olarak DNA hasarına yol açtığı bilinmektedir
ve DNA'da nispeten kolay olan tek zincir kırıklarına yol açtığı gibi, onarımı oldukça güç
olan ve çoğunlukla onarımı mümkün olmadığı için hücre ölümüne neden olan çift zincir
kırıkları, alkali-labile lezyonlar, protein çapraz bağlanmaları ve purin-pirimidin bazlarının
hasarı gibi çok çeşitli lezyonlara yol açmaktadır
1,2. İyonize radyasyon maruziyetinin
ardından DNA'da meydana gelen hasarlardan dolayı memeli hücrelerinde birçok yolak
devreye girmektedir
3. Bu hasarlar hücre kontrol noktalarında işlev gösteren yolakları
aktive eder ve hücrelerin G1 ve G2 fazına doğru ilerlemesini inhibe ederek S fazına
geçiş sürecini geciktirir
4. DNA hasarı, hücre döngüsünü düzenleyen bir transkripsiyon
faktörü olan p53 tümör baskılayıcı geninin çok fazla miktarda eksprese olmasına neden
olur. TP53 çok kısa ömürlü bir proteindir
5. Genomun stabilitesini sağlayan p53 geni DNA hasarında aktive olarak siklusun G1'den S'e
geçmesini engeller ve bu şekilde hücreye hasarın
onarılması için gerekli olan zamanı sağlamış olur. p53
ekspresyonunun artmasıyla birlikte pek çok genin
transkripsiyonuda stimüle edilir. Meydana gelen hasar
onarıldıysa p53 tümör baskılayıcı geninin önemli bir
düzenleyicisi olan Murine double minute 2 (mdm2) geni
aktive olur. MDM2 proteini E3 ubikitin ligaz aktivitesi ile
p53′ü N-terminal trans-aktivasyon domaininden tanıyarak
proteozomal yıkımına sebep olur ve p53'ün
transkripsiyonel aktivitesini inhibe eder
6. Bu şekilde
hücre döngüsünü negatif olarak düzenler
7. Hücrede
DNA hasarı meydana geldiğinde MDM2 proteininin p53'e
bağlanma yerinde asetilasyon ve fosforilasyon gibi
yapısal değişiklikler olur ve MDM2 p53'ü bağlayamaz
8.
Dolayısıyla serbest p53 siklusun durmasını sağlar.
Hasarın onarılamaması durumunda p53 hücreyi
apoptoza sürükler. Bu çalışmada insan periferal
lenfositlerinde in vitro olarak farklı gama radyasyon
dozlarından kaynaklanan DNA hasarının MDM2 gen
seviyesine etkisi araştırılmıştır. Lenfositler insan
vücudundaki en radyosensitif hücrelerden biri olduğu için
tercih edilmiştir
9. MDM2 geninin ekspresyonunda
meydana gelen değişiklikler, B2M referans gen olarak
kullanılarak kantitafif real time polimeraz zincir
reaksiyonu ile (KRT PZR) değerlendirilmiştir.