Gereç ve Yöntem: Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'nde Mayıs 2005 ile Aralık 2008 yılları arasında servikal polip nedeniyle tedavi edilen 91 hastanın verileri geriye dönük olarak incelendi. Hastalar menopozal durumlarına göre iki guruba ayrıldı; Gurup I: Premenopozal, Gurup II: Postmenopozal. Hastaların, polip çapları, semptomları ve histopatolojik tanıları karşılaştırıldı.

Bulgular: Hastaların ortalama yaşı 45.93±10.30 idi. Poliplerin ortalama çapı; 1.99±0.75 cm idi. Servikal poliplerde primer malignensi veya polipte nüks öyküsü saptanmadı. İki gurup arasında çap, semptom, nüks oranı ve histopatolojik tanı açısından istatistiki bir fark yoktu (p>0.05). Semptom veren poliplerde eş zamanlı olarak yapılan endometriyal örneklemelerin %11.9'unda anlamlı endometriyal patolojiler tespit edildi.

Sonuç: Servikal polipler iyi huylu lezyonlardır. Servikal polipli hastalarda endometriyal patolojilerin bulunabileceği akılda tutulmalıdır. Jinekolojik muayenede servikal polip tespit edilen hastalarda, endometriyum en azından ultrasonla incelenmeli ve gerekli olgularda endometriyal örnekleme yapılmalıdır.

Klinikte, hastaların değerlendirilmesi sürecinde, değişik jinekolojik endikasyonlarla yapılan servikal ve endometriyal değerlendirmelerde endoservikal poliplerle, endometriyal ve uterin patolojiler birliktelik gösterebilmektedir. Bu çalışmamızda servikal polip tespit edilen ve değişik nedenlerle beraberinde endometriyal örnekleme yapılan olguları retrospektif olarak incelenmesi amaçlanmıştır.

İstatistiksel yöntem olarak SPSS 12.0 programı kullanıldı. Bağımsız 2 grup, denek sayısı>30 olduğu için, ordinal verilerin değerlendirilmesinde Mann Whitney U testi, sürekli verilerde independent T testi ve nominal verilerde ki-kare testi kullanıldı. P<0.05 olması anlamlı kabul edildi.

Ortalama polip çapı grup 1’de 2.07±0.83 cm, grup 2’de ise 1.88±0.65 idi. Her iki grup arasında ortalama polip çapları açısından anlamlı fark izlenmedi (p>0.05). Grup 1’de 3 cm üzerinde 4 adet, grup 2’de ise 2 adet polip vardı. En büyük polip çapı 6 cm olup, Grup 1’de tespit edildi.

Grup 1’de poliplerin %96.3 ‘ü endoserviks, %3.7’si ektoserviks kaynaklı idi. Grup 2’deki poliplerin tamamı endoserviksten kaynaklanıyordu, ancak aralarında anlamlı fark bulunmadı (p>0.05, χ² test). Grup 1’deki poliplerin %5.4’ü miks (endoserviks ve endometriyum kaynaklı) polip iken, Grup 2’de ise miks polip yoktu (p>0.05, χ² test).

Çalışmaya dahil edilen olgulardan semptom verenler ve endometriyal değerlendirme sonucunda endometriyal örnekleme yapılan hastalardan Grup 1’de %65.2’si proliferatif endometiyum, %9,0’si sekretuar özellikli endometriyum, %3.6 ‘sı basit atipisiz hiperplazi, %1.8’i kompleks atipisiz hiperplazi, %5.4’ü de miks (endometriyal ve endoservikal) polip olarak tespit edildi. %11.7 olguda endometriyal örnekleme değerlendirme için yetersiz olarak bulundu. Bir olgu, (%1.8) parsiyel mol hidatiform lehine değerlendirildi. Grup 2’de %13.8 atrofik endometriyum, %41.2 endometrit, %23.4 ilaç etkisindeki endometriyum, %6 basit atipisiz hiperplazi, %2.6 kompleks atipisiz hiperplazi lehine rapor edildi. %13 olguda ise sonuç yetersiz örnek şeklinde rapor edildi.

Olguların demografik özellikleri, servikal polip ve endometriyal örnekleme sonuçları ile ilgili özellikler tablo 1’de verilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Grup 1 ve 2’deki olguların sosyo-demografik, servikal polip ve endometriyuma ait özellikleri. Değerler ortalama±SD, n (%) olarak belirtildi

Yerleşim yeri olarak baktığımızda bu oran literatürle benzerdir. Ayrıca çalışmamızda eksize edilen en büyük polip 6 cm çapla ektoservikal polip olmuştur.

Servikal poliplerin doğal hikâyesi bilinmemektedir ve servikal polipleri semptomatik hale getiren faktörler bugüne kadar net olarak açıklanamamıştır^4,5. Servikal poliplerde görülen postkoital, intermenstrüal veya postmenopozal kanama şeklindeki şikayetler çoğu zaman tam bir fizik muayene, ultrasonografik değerlendirme ve endometriyal örnekleme yapmayı da gerektirir. Yapılan bu ayrıntılı değerlendirmeler sonrasında başka bir patoloji saptanamazsa o zaman bu şikayetlerin polipten kaynaklandığı söylenebilir. Servikal polip tespit edilen olgularımızdan Grup 1’de %47, Grup 2’de %74 olgu asemptomatik idi. Premenopozal grupta semptom veren olgu sayısı daha yüksek olarak bulundu. Tüm olgular bir arada değerlendirildiğinde %58.2 olgunun asemptomatik olduğu söylenebilir. Bir çalışmada asemptomatik olgu sıklığı %66 olarak verilmiştir⁵. Asemptomatik olgularımızın literatür verilerine göre daha az olmasının nedeni çalışılan popülasyonun nispeten düşük sosyoekonomik düzeye sahip olması ve düzenli jinekolojik muayeneye gelmemelerine bağlı olabilir.

Asemptomatik olgularda yapılan fizik muayene ve ultrasonografik değerlendirme sonucunda endometriyal örneklem gerekenlere küretaj yapıldı ve endometriyumları değerlendirildi. Tüm hasta grupları bir arada değerlendirildiğinde asemptomatik olan 19 hastanın %40’ına endometriyal örnekleme yapıldı. Bunlardan 1 tanesinde eş zamanlı endometiyal polip, 1 tanesinde basit atipisiz endometriyal hiperplazi, 2 tanesinde de atrofi zemininde kronik endometrit varlığı tespit edildi. Diğer olgularda yapılan endometriyal küretaj sonrasında belirgin endometriyal patolojiye rastlanılmadı. Asemptomatik olguların %60’ında ise herhangi bir endometriyal örneklemeye gerek duyulmadı.

Gruplar birlikte ele alındığında semptom veren ve endometriyal örnekleme de yapılan olguların %10’nunda anlamlı endometriyal patolojiler (basit atipisiz hiperplazi, kompleks atipisiz hiperplazi, endometriyal polip gibi) tespit edilmiştir.

Servikal polip tespit edildiğinde, endometriyal polip eşlik etme olasılığı %25 olarak bildirilmektedir⁶. Bizim çalışmamızda endometriyal polip birlikteliği %5.4 olarak bulunmuştur. Literatürdeki daha yüksek oranlar endometriyal değerlendirmenin histeroskopi eşliğinde yapılması olabilir. Aspirasyon yöntemi ile yaptığımız küretaj işleminde kavite direk olarak gözlemlenemediği için miks polip sıklığımız daha düşük çıkmış olabilir. Literatür incelendiğinde dilatasyon küretaj, pipelle, vabra aspiratör gibi endometrial örnekleme tekniklerinin hiçbirisi histeroskopi kadar başarılı olamamaktadır⁴.

Servikal polipler genelikle benign karakterde olsalar da 1000’de 1 oranında malign dönüşüm izlenebilir. Malignite daha çok perimenopozal ve postmenopozal kadınlarda izlenir⁷. Bu yaş gurubunda özellikle semptomatik servikal poliplerde malignleşme ihtimali göz önünde tutulmalıdır⁸. Servikal polip zemininden en sık skuamöz karsinom, daha az sıklıkta da adenokarsinom gelişir⁹. Özellikle çıkarıldıktan sonra tekrar eden servikal poliplerin Müllerian adenosarkom tanısı aldıkları görülebilir¹⁰. Bizim olgularımızın hiçbirinde malign endoservikal polip tespit edilmemiştir. Bunun nedeni serimizin 91 olguyu içermesi olabilir. Yapılacak daha geniş serili çalışmalar farklı sonuçlar verebilir.

Polipler ile ilgili bir diğer problemde özellikle erken gebelikte anlamlı derecede kanamaya neden olarak yanlışlıkla kaçınılmaz düşük tanısının konulmasına neden olabilmeleridir¹¹. Bu durum özellikle büyük poliplerde geçelidir. Öte yandan servikal polipler gebelik boyunca daha da büyüme gösterip, intrapartum masif kan kayıplarına da neden olabilirler¹². Kanama postpartum dönemde de devam edebilir çünkü polip gebeliğin etkisiyle oldukça yüksek derecede vaskülarite gösterir¹³. Bu nedenle özellikle gebelik planlayan kadınlarda yapılacak pelvik muayene sonrasında tespit edilen polipler mutlaka çıkarılmalıdır.

Poliplerin düzensiz kanamalara sebep olmaları, malign transformasyon ihtimallerinin bulunması ve gebelikte komplike hale gelip, yanlış tanıya sebep olma ihtimalleri nedeniyle tespit edildiklerinde çıkarılmaları önemlidir.

Sonuç olarak; asemptomatik olan poliplerle birlikte eş zamanlı endometriyal polip, basit atipsiz hiperplazi, kompleks atipsiz hiperplazi gibi endometriyal patolojiler de eşlik edebileceğinden hastalarda endometriyumun ultrason ve gerektiğinde küretaj ile değerlendirilmesi gereği unutulmamalıdır.

1) Berzolla CE, Schnatz PF, O’Sullivan DM, et al. Dysplasia and malignancy in endocervical polyps. J Womens Health 2007; 16: 1317-1321.

2) Casey PM, Long ME, Marnach ML. Abnormal cervical appearance: what to do, when to worry? Mayo Clin Proc 2011; 86: 147-150.

3) Yüksel MA, Çelik S, Abalı R, Temel İ, Boran AB, Purisa S. Servikal Poliplerin Klinik-Patolojik Değerlendirilmesi. İstanbul Tıp Derg. 2011; 12: 131-134.

4) Stamatellos I, Stamatopoulos P, Bontis J. The role of hysteroscopy in the current management of the cervical polyps. Arch Gynecol Obstet 2007; 276: 299-303.

5) Tirlapur SA, Adeyemo A, O’Gorman N, et al. Clinicopathological study of cervical polyps. Arch Gynecol Obstet 2010; 282: 535-538.

6) Coeman D, Van Belle Y, Vanderick G, et al. Hysteroscopic Findings in patients with a cervical polyp. Am J Obstet Gynecol 1993; 169: 1563–1565.

7) Schnatz PF, Ricci S, O’Sullivan DM. Cervical polyps in postmenopausal women: is there a difference in risk? Menopaus 2009; 16: 524-528.

8) Golan A, Ber A, Wolman I, David MP. Cervical polyp: Evaluation of current treatment. Gynecol Obstet Invest 1994; 37: 56–58.

9) Hill EC, Pernoll ML. Benign disorders of the uterine cervix in: Current Obstet Gynecol diagnosis& treatment. In: Decherney AH. Pernoll Ml (Editors) Appelton&Lange, 8th edition Connecticut,1994: 731-743.

10) Visvalingam S, Franzcog DFM, Jaworski R; Blumenthal N. Primary mesodermal adenosarcoma: report of a case and review of the literature. Gynecol Oncol 2001; 81: 500-505.

11) Adinma JI. Cervical polyp presenting as inevitable abortion. Trop Doct. 1989; 19: 181.

12) Tang H, Jones I. An intrapartum giant cervical polyp. New Zeland Med J 2004; 1: 117-118.

13) Robertson M, Scott P, Ellwood DA, Low S. Endocervical polyp in pregnancy: gray scale and color Doppler images andessential considerations in pregnancy. Ultrasound Obstet Gynecol 2005; 26: 583-584.