[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi
2004, Cilt 18, Sayı 4, Sayfa(lar) 205-209
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Editöre E-Posta ]
ALT YAPIDAKİ KÜÇÜK, YILDIZ VE GENÇ BASKETBOLCULARIN BAZI FİZİKSEL UYGUNLUK PARAMETRELERİNİN İNCELENMESİ
Yüksel SAVUCU1, Yahya POLAT2, Fikret RAMAZANOĞLU2, M. Fatih KARAHÜSEYİNOĞLU1, Y. Süreyya BİÇER1
1Fırat Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Elazığ – TÜRKİYE,
2Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, İstanbul – TÜRKİYE
Anahtar Kelimeler: Altyapı, basketbol, fiziksel uygunluk
Özet
Bu araştırmaya, Fenerbahçe takımının alt yapısını oluşturan basketbolculardan küçükler kategorisinden 32, yıldızlar kategorisinden 36, gençler kategorisinden 30 olmak üzere 98 basketbolcu gönüllü olarak katılmış ve fiziksel uygunluk gelişimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Araştırmada, yaş, boy, vücut ağırlığı, 20 m sprint, dikey sıçrama, anaerobik güç, sağ ve sol el kuvveti, sırt kuvveti, bacak kuvveti, VO2max ve esneklik parametreleri ölçülmüştür.

Gruplar arası karşılaştırma sonucu boy, vücut ağırlığı, dikey sıçrama, anaerobik güç, sağ ve sol pençe kuvveti, bacak ve sırt kuvveti, parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, bahsedilen parametreler de kategoriler arasında yaşla birlikte artış görülürken 20 m sprint değerinde azalma görülmüştür.

Gruplar arası karşılaştırma sonucu VO2max ve esneklik parametrelerinde p<0,05 ve p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Sonuç olarak; alt yapı basketbolcularının fiziksel değerlerinde kategori artışlarına paralel gelişmeler olduğu anlaşılmaktadır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Basketbol; dayanıklılık, kuvvet, sürat, beceri ve hareketlilik gibi fizik gücü özelliklerini çocukluk ve gençlik çağlarından başlayarak amaçlı çalışmalarla istenen bir biçimde geliştirir ve yetişkinlik çağında da pekiştirerek üstün bir düzeye getirir. Teknik ve taktik elementlerin oyun içerisinde ani ve değişen pozisyonlarda uygulanma zorluğu, koordinasyon reaksiyon gibi özelliklerin gelişmesinde de büyük bir etkendir 15.

    Top oyunları fiziksel, teknik, zihinsel ve taktiksel özellikleri içeren kapsamlı beceriler gerektirir. Bu yüzden oyuncular oyun içindeki savunma ve hücum becerilerini yerine getirebilmek için özellikle fiziksel becerilere sahip olmalıdırlar. Basketbol da kazanmak için bu beceriler oldukça önemlidir 19.

    Basketbol oyununda top sürme, pas verme ve şut atabilme özellikleri fundamental becerilerdir. Basketbolun temeli olarak adlandırdığımız fundamental (esas) hareketler her oyuncunun öğrenmesi gereken uygulamalardır 7.

    Antropometrik ve fizyolojik profillerin belirlenmesi küçük yaştaki basketbolcular için başarının elde edilmesinde gerekli kriterlerin seçilmesine katkıda bulunabilir 5.

    Belli düzeyde el becerileri geliştikten sonra, hemen hemen her çocuğun öğrenme ve fırsat buldukça da oynaması önerilen basketbolun boy uzaması ve kemik dokusunun sağlıklı gelişimine önemli ölçülerde katkısı olduğunun vurgulanması gerekir 2.

    Araştırmada, farklı kategorilerdeki elit basketbolcu çocukların fiziksel uygunluk gelişimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Araştırmaya, Fenerbahçe Basketbol takımının alt yapısını oluşturan küçük basketbolcular (n=32) yaş ortalamaları 14,12±0,33, yıldız basketbolcular (n=36) yaş ortalamaları 15,33±0,47, genç basketbolcular (n=30) yaş ortalamaları 17,66 ± 0,47 olarak toplam 98 sporcu gönüllü olarak katılmışlardır. Araştırma ile ilgili ölçümler Fenerbahçe Dereağzı Tesislerinde yapılmıştır.

    Boy ve Vücut Ağırlığı Ölçümü: Deneklerin kalibrasyon ayarı yapılmış çıplak ayak ve sadece şort giydirilerek tartıları yapıldı. Boy ölçümleri denekler ayakta dik pozisyonda dururken skalanın üzerinde kayan Kaliper deneğin kafasının üzerine dokunacak şekilde ayarlandı ve uzunluk 1mm hassasiyetle okundu.

    20 m Sprint: Kapalı koşu pistinde 0–20 m arasına kurulan fotoselli kronometre ile başlangıçla beraber deneğin bu mesafeyi koşma süresi ölçüldü, üç denemeden en iyisi kaydedildi.

    Dikey sıçrama testi ve anaerobik gücün hesaplanması: Dikey sıçrama testi için Jumpmetre kullanıldı. Dikey sıçrama test sonuçları kullanılarak anaerobik güç hesaplanmıştır. Fox ve ark 4 tarafından anaerobik gücün sıçrama mesafesi ve vücut ağırlığından yararlanarak hesap edilebilmesi için önerilen aşağıdaki formüle göre anaerobik güç hesaplandı 20. Anaerobik güç (kgm/sn) = √4,9 *(Vücut ağırlığı) *√D D = dikey sıçrama mesafe(m)

    Kuvvet parametrelerinin Ölçülmesi: Pençe kuvveti Takkei marka el dinamometresi (Hand Grip) ile ölçüm gerçekleştirilirken, sırt ve bacak kuvveti, sırt ve bacak (back and lift) dinamometresi kullanılarak ölçümler yapıldı. Denekle 5 dakika ısındıktan sonra kuvvet değerleri ölçüldü ve en iyi değer kilogram cinsinden kayıt edildi.

    Max. VO2: Max VO2 ölçümü için 20 m mekik koşu testi kullanılmıştır. Koşu hızını belirlemek için protokole uygun 20 m mekik koşu testi kaseti kullanılmıştır. Denekler 20 metrelik pistte tahditli çizgiye ayakları ile dokunarak koştular ve iki hata yapıncaya kadar teste devam edildi. Sonuç ml/kg/dak cinsinden kaydedildi

    Esneklik Ölçümleri: Denek yere oturup çıplak ayak tabanını düz bir şekilde test sehpasına dayadı. Ayrıca denek gövdesini ileri doğru eğerek ve dizlerini bükmeden elleri vücudunun önünde olacak şekilde uzanabildiği kadar öne doğru uzandı. Bu şekilde en uzak noktada, öne ya da geriye esnemeden 1–2 saniye bekledi. Test iki defa tekrar edilerek en yüksek olan değer kayıt edildi 7

    İstatistiksel analiz yöntemi olarak Varyans Analizi kullanıldı. Ortalamalar standart sapmalar ile birlikte verildi.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Gruplar arası karşılaştırma sonucu yaş parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu boy parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, küçük erkek ile yıldız erkek arasında p>0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunamazken, küçük erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine, yıldız erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılık bulunmuştur.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu vücut ağırlığı parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, yaş arttıkça kilo parametresi de buna paralel olarak artmaktadır.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu 20 m sprint parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu dikey sıçrama, anaerobik güç, Sağ ve sol pençe kuvveti, bacak ve sırt kuvveti parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Yaş veya kategori arttıkça bahsedilen parametreler de buna paralel olarak artmaktadır.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu VO2max parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, küçük erkek ile yıldız erkek arsında yıldız erkeklerin lehine p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunurken, küçük erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine, yıldız erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu esneklik parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, küçük erkek ile genç erkek arasında p>0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunamamıştır. Yıldız erkek ile genç erkek arasında yıldız erkek lehine p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunurken, küçük erkek ile yıldız erkek arsında yıldız erkek lehine p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılık bulunmuştur.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Çalışmaya alınan kişilerin bazı parametrelerinin gruplara göre ortalama dağılımı


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Çalışmaya alınan kişilerin gruplara göre fiziksel uygunluk parametrelerinin dağılımı

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Gruplar arası karşılaştırma sonucu yaş, boy ve vücut ağırlığı parametrelerinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Bu sonuçlarına göre, kategori arttıkça yaş, boy ve kilo parametreleri de buna paralel olarak artığı anlaşılmaktadır. Basketbol da kategoriler yaş ile birlikte değişiklik göstermekte ve küçük yaş grubu daha düşük değerlere sahip olmaktadır 6. Henüz ileri adölesan düzeyinde olan araştırma grubumuz fiziksel gelişimi sürdürdüğü için yaş artışına paralel boy ve kilo artışları beklenen bir sonuç olmuştur. Mengütay, çocuk ve genç sporcularda yaş veya kategori artışına paralel fiziksel kapasitenin de gelişiminin devam edeceğini belirtmişlerdir 11.

    20 m sprint parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Araştırma sonuçlarında, yaş veya kategori arttıkça 20 m sprint parametresi de buna paralel olarak azaldığı görülmektedir. Kukolj ve arkadaşları 15–30 m sprint değerlerinde yaşa bağlı anlamlı farklılıklar bulduğu araştırma sonuçları ve Loko ve arkadaşları 14–16 yaş grupları için sprint değerlerini incelediği araştırma sonuçlarında, yaş artışına paralel olarak sprint hızlarında anlamlı azalmalar bulduklarına dair ifadeleri bulguları desteklemektedir 8,9

    Dikey sıçrama parametresinde p<0,01 düzeyinde, kategoriye bağlı olarak artan anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Matavulj ve arkadaşları küçük yaş grubu basketbol oyuncularının dikey sıçrama değerlerinde anlamlı gelişmeler buldukları araştırma sonuçları ile Polat ve Saygın futbolcu çocuklarda artan yaş değerlerine paralele anlamlı artışlar gösterdiğini belirttikleri araştırma sonuçları bulguları destekler niteliktedir 10,14

    Anaerobik güç parametresinde p<0,01 düzeyinde, kategoriye bağlı olarak artan anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Polat ve Saygın anaerobik güç değerlerinde erken adölesan ve ileri adölesan düzeyindeki futbolcuların anaerobik güç değerlerindeki farklılığı anlamlı buldukları araştırma sonuçları ve Mero ve arkadaşları adölesan sporcuların anaerobik güç değerlerinde yaşa bağlı anlamlı farklılıklar buldukları araştırma sonuçları bulguları desteklemektedir 14,12.

    Kuvvet parametrelerinde p<0,01 düzeyinde, kategoriye bağlı olarak artan anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Balabinis ve arkadaşları 26 genç erkek basketbolcunun kuvvet değerlerinde anlamlı farklılık buldukları ve Faigenbaum ve arkadaşları adölesan çocukların kuvvet değerlerinde yaşa bağlı gelişimlerine anlamlı farklılık buldukları sonuçlar, araştırma sonuçları bulgularını destekler niteliktedir 1,3

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu VO2max parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Küçük erkek ile yıldız erkek arsında yıldız erkeklerin lehine p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunurken, küçük erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine, yıldız erkek ile genç erkek arasında genç erkek lehine p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Smith ve arkadaşları erkek kolej sporcularının VO2max değerlerinde yaş ile birlikte artış gösterdiğini belirttikleri araştırma sonuçları ve Petibois ve Deleris genç dayanıklılık sporcularının VO2max değerlerinde yaşa bağlı anlamlı farklılık buldukları araştırma sonuçları ile bulguları desteklemektedir 16,13

    Gruplar arası karşılaştırma sonucu esneklik parametresinde p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tukey HSD sonuçlarına göre, küçük erkek ile genç erkek arasında p>0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunamamıştır. Yıldız erkek ile genç erkek arasında yıldız erkek lehine p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılık bulunurken, küçük erkek ile yıldız erkek arsında yıldız erkek lehine p<0,01 düzeyinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Taşer ve arkadaşları 15–16 yaş elit basketbolcuların esneklik değerlerinde anlamlı farklılık buldukları araştırma sonuçları, Polat ve saygın 14 yaş futbolcuların esneklik değerlerini 16 yaş futbolculara göre daha yüksek buldukları araştırma sonuçları ile Williford ve arkadaşları okul futbol takımlarında oynayan adölesan sporcuların ileri adölesan sporculara göre daha iyi esneklik değerlerine sahip olduklarını buldukları araştırma sonuçları bulgular ile benzerlik göstermektedir 18,14,21

    Sonuç olarak; küçük, yıldız ve genç kategorilerde basketbol oynayan çocukların kuvvet, sürat, dayanıklılık, dikey sıçrama ve anaerobik güç değerlerinde yaş veya kategori artışlarına paralel gelişmeler olduğu gözlemlenmiştir. Bununla beraber çocuk ve genç sporcularda yaş veya kategori artışına paralel fiziksel kapasitelerinin de olumlu bir gelişim içinde olacağı özellikle altyapı sporcularında düzenli ve programlı antrenmanların bir üst kategoriye geçtikçe onların fiziksel kapasitelerine yararlar sağlayacağı görülmüştür.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Balabinis CP, Psarakis CH, Moukas M, Vassiliou MP, Behrakis PK. Early phase changes by concurrent endurance and strength training. J Strength Con Rev. 2003; May;19(9):393–400.

    2) Erkan N. Yaşam Boyu Spor. Ankara: Bağırgan Yayınları, 1998: 92- 93.

    3) Faigenbaum AD, Milliken LA, Loud RL, et al. Comparison of 1 and 2 days per week of strength training in children. Res Q Exerc Sport. 2002; Dec;73(4):416–24.

    4) Fox E.L. Sports Physiology CBS College Publishing, Printed in Japan, 1984.

    5) Hoare DG. Predicting success in junior elit basketball players-the contribution of antropometric and physiological attributes. Am J Sports med. 2003; Sep;60(1):56.

    6) Jelicic M, Sekulic D, Marinovic M. Antropometric characteristics of high level European junior basketball players. Coll Antropol. 2002; Dec;26 Suppl:69–76.

    7) Krause J.V. Basketball Skills & Drills, 3–4, Eastern Washington University, 1996.

    8) Kukolj M, Ropret R, Ugarkovic, Jaric S. Antropometric, strength, and power predictors of sprinting performance. J Sports med phys fitness. 1999; Jun;39(2):120-2.

    9) Loko J, Aule R, Sikkut T, Ereline J, Viru A. Motor performance status in 10 to 17-year-old Estonian girls. Scand J med Sci Sports. 2000; Apr;10(2):109–13.

    10) Matavulj D, Kukolj M, Ugarkovic D. Tihanyi J, Jaric S. Effects of plyometric training on jumping performance in junior basketball players. J Sports med phys fitness. 2001; Jun;41(2):159–64.

    11) Mengütay S. Okul Öncesi ve İlkokullarda Hareket Gelişimi ve Spor. 2. baskı, Tutibay yayınları, 1999: 105–140.

    12) Mero A, Kauhanen H, Peltola E, Vuorimaa T, Komi PV. Pysical performance capasity in different prepubescent athletic groups. J Sports med Phys Fitness. 1990; Mar;30(1):57–66.

    13) Petibois C, Deleris G. Effects of short and long-term detraining on the metabolic response to endurance exercise. Int J Sports med. 2003; Jul;24(5):320–5.

    14) Polat Y, Saygın Ö. 12-14 Yaş Grubu Futbolcu Çocukların Sağlığa İlişkin Bazı Fiziksel Uygunluk Parametrelerinin Yaş’a Bağlı Gelişimlerinin İncelenmesi. IX. Ulusal Spor Hek Kong, 2003; 401.

    15) Sevim Y. Basketbol Teknik-Taktik-Antrenman. Tutibay yayınları, Ankara, 1997.

    16) Smith DJ, Roberts D, Watson B. Physical, physiological and performance differences between canadian national team and universiade volleyball players. J Sports med. 2000; Jan;22(1)67–70.

    17) Tamer K.: Sporda Fiziksel-Fizyolojik Performansın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi, Bağırgan Yayınevi, 48-49, Ankara, 2000.

    18) Taşer H, Güvenç A, Aslan A, Karlı Ü. 15-16 yaş elit basketbolcuların fiziksel profili ve bazı motorik özelliklerinin oynadıkları mevkilere göre karşılaştırılarak incelenmesi. III. Uluslar arası Akdeniz Spor Bilimleri Kongresi, 2002: 151.

    19) Tusunawake N, Tahara Y, Moji K, et al. Body Composition and Physical Fitness of Female Volleyball and Basketball Players of the Japan Inter-high School Championship Teams. J. Phy. Antropol. and Appl. Human Sci. 2003; 22 (4): 195–201.

    20) Williams C, Reid R.M, Coutts R. Observations Aerobic Power of University Rugby Players and Professional Soccer Players , British Jour. of Sports Med., 1973; Vol. 7, 390.

    21) Williford HN, Kirkpatrick J, Scharff-Olson M, Blessing DL, Wang NZ. Physical and performans characteristics of successful high school football players. Am J Sports med. 1994: Nov-Dec;22(6):859–62.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]