Bu bölümde, araştırma sonuçlarına ilişkin elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuş ve değerlendirilmiştir.
Araştırmaya Katılanların Yaş Durumlarına Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların yaş durumlarına göre dağılımı Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1 incelendiğinde araştırmaya katılanların %30.8 inin 20 yaş altı, %32.3 nin de 21-30 yaş arası olduğu görülmektedir. Yine %19.2 sinin 31-40 yaşları arası % 17.7 sinin de 41 ve üstü yaşlarda olduğu görülmektedir. Buradan halı sahalarda futbol oynayan bireylerin %63.1 nin 30 yaş altı olduğu görülmüştür. Yapılan bir araştırmada amatör ve profesyonel olarak futbol oynayan bireylerin yaş ortalamaları 26 olarak belirlenmiştir11. Yine yapılan başka bir araştırmada halı sahaya devam eden bireylerin yaşları 15-47 yaşları arası olarak ortalama ise 34 yaş olarak bulunmuştur6. Yine futbol yaralanmalarından dolayı hastaneye başvuran 263 kişinin yaş ortalaması %20.8 olarak belirlenmiştir12. Yaş, sportif aktivitelere katılmada bir etkendir. Yaş ilerledikçe sportif aktivitelere katılma oranlarında bir azalma olduğu görülmektedir.
Araştırmaya Katılanların Sigara Içme Durumlarına Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların sigara içme durumlarına göre dağılımı Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2 incelendiğinde, araştırmaya katılanların sigara kullanma oranlarına bakıldığında %55.4 ünün sigara kullanmadıkları, günde 3-5 tane içenlerin oranı % 17.7 olarak görülmektedir. Günde bir paket ve günde bir paketten fazla içenlerin oranı da %26.9 olarak görülmektedir. Toplumumuzda sigara alışkanlığı her yaş grubunda insanlarda sıklıkla görülmektedir. Türk toplumunda sigara içme oranı yüksek olarak görülmektedir13. Yapılan bu araştırmada halı sahada futbol oynayan bireylerden sigara içenlerin oranı Türkiye ortalamalarından daha düşük oranlardadır. “Sigara İle Savaşanlar Vakfı”nın yaptığı araştırmaya göre Türkiye genelinde 26 milyon civarında sigara içicisinin bulunduğu belirtilmiştir. Bunun 22 milyonu 19 yaş ve üstü, 4 milyonu ise 13-19 yaş arası gençler ve çocuklar olarak ifade edilmiştir. 2004 yılında yapılan araştırmada 18-25 yaş arası üniversite öğrencisinin sigara içme oranı yüzde 50 olarak görülmüştür13.
Araştırmaya Katılanların Alkol Kullanma Durumlarına Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların alkol kullanma durumlarına göre dağılımı Tablo 3’ de verilmiştir.
Tablo 3 incelendiğinde araştırmaya katılanların alkollü içki içme oranlarına bakıldığında alkol kullanmayanların oranı %74.6 olarak görülmekle birlikte, yılda birkaç kez kullananların oranı %14.6 olarak görülmektedir.
Türkiye’ de kişi başı içki tüketimi 1.4 litre olarak görülmekle birlikte bu oran Avrupa ülkelerinde 10 litre olarak belirlenmiştir. Türkiye’de nüfusun %65 nin dini inançlar, sağlık ya da diğer faktörler nedeniyle içki içmedikleri belirtilmiştir14.
Araştırmaya Katılanların Sağlık Durumları İle İlgili Görüşleri: Araştırmaya katılanların sağlık durumları ile ilgili görüşleri Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4 incelendiğinde halı sahada futbol oynayan bireylerin kendilerini sağlık yönünden %84.6 yüzdesi ile “çok iyi ve iyi” hissettiklerini belirtmişlerdir. “Orta” düzeyde sağlıklı olanların oranı % 10.8, sağlık yönünden kendilerini “çok kötü, ve kötü” hissediyorum diyenlerin yüzdesi de %4.6 olarak görülmektedir. Spor yapan bireyler sağlık yönünden kendilerini iyi gördükleri ve iyi hissettikleri belirlenmiştir. Sporun insan sağlığı üzerinde fiziksel, psikolojik ve sosyal etkileşim olmak üzere etkileri görülmektedir.
Araştırmaya Katılanların Aktif Olarak Spor Yapma Durumları: Araştırmaya katılanların aktif olarak spor yapma durumları Tablo 5’te verilmiştir.
Halı sahada futbol oynayan bireylerin herhangi bir spor branşını aktif olarak yapıp yapmadığına bakıldığında araştırmaya katılanların %51.5’ nin “önce oynamıştım” herhangi bir spor branşı ile ilgilendikleri görülmüştür. Araştırmaya katılanların “hiç yapmadım” diyenlerin oranı %24.6 olarak görülürken halen aktif olarak herhangi bir spor branşını yapanların oranı %23.3 olarak belirlenmiştir.
Araştırmaya Katılanların Maça Başlamadan Önce Isınma Hareketleri Yapma Durumları: Araştırmaya katılanların maça başlamadan önce ısınma hareketleri yapma durumlarına göre dağılımı Tablo 6’da verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 6: Araştırmaya Katılanların Maça Başlamadan Önce Isınma Hareketleri Yapma Durumları |
Tablo 6 incelendiğinde maça başlamadan önce hiç ısınma hareketi yapmıyorum diyenlerin oranı %12.3, 5 dakikadan az yapanlar %32.3, 6- 10 dakika yapanlar %42.3, 11-15 dakika yapanlar %11.5 ve 16 dakika ve üzeri ısınma hareketi yapıyorum diyenler %1.5 olduğu görülmektedir.
Egzersize başlamadan önce ısınma hareketlerinin yapılması muhtemel yaralanmaları engelleyecektir. Yapılan araştırmalar antrenman esnasındaki esneklik çalışmalarının kas ve tendon sakatlıklarını azaltacağını göstermiştir9. Isınma süresi yaş, iklim gibi bazı özelliklere göre değişse de yeterli ısınma en az 10 dakika olması gerekmektedir. Tablo 6’da 10 dakika ve üzeri ısınma hareketi yapanların oranı sadece % 13 olarak görülmektedir. Araştırmaya katılanların 6-10 dakika gibi az bir süre ısınma hareketi yaptıkları görülmektedir. Yapılan bir araştırmada sporcuların %88.8’ nin yetersiz ısınma yaptıkları, %8’ nin de ancak yeterli bir ısınma yaptıkları belirlenmiştir6.
Araştırmaya Katılanların Halı Sahada Yaralanma Durumlarına Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların halı sahada yaralanma durumlarına göre dağılımı Tablo 7’ de verilmiştir.
Tablo 7 incelendiğinde araştırmaya katılanların halı sahada yaralanma durumlarına bakıldığında “hiç yaralanmadım” diyenler %26.9 olarak görülmektedir. 1-2 kez yaralananların oranı %59.2, 3-4 kez yaralananların oranı %9.2 olarak görülmektedir. Spor aktivitelerine katılan bireylerde farklı sayılarda yaralanma olabilir. Araştırmamızda deneklerin %59.2 oranında 1-2 kez yaralanma oranı yüksek olarak görülmüştür. Yaralanmaya neden olan etmenlerin incelenmesi yaralanma oranını düşürecektir. Yapılan araştırmada suni çim üzerinde oynanan futbolda yaralanma sıklığı genellikle doğal çim üzerinde oynanan oyunlardan daha yüksek olduğu da ayrıca bildirilmiştir15
Araştırmaya Katılanların Yaralanan Anatomik Bölgelere Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların yaralanan anatomik bölgelere göre dağılımı Tablo 8’de verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 8: Araştırmaya Katılanların Halı Sahada Yaralandığı Anatomik Bölgelere Göre Dağılımı. |
Tablo 8’de araştırmaya katılanların yaralanmadaki anatomik bölgelerine bakıldığında ayak–bilek’ ten yaralananların oranları %36.2, bacaklardan yaralananların oranı %27.7, diz bölgesinden yaralananların oranı da %13.8 olarak görülmüştür.
Yapılan bir araştırmada ayak bileği ve ayak bölgesinden yaralananların oranı %38.22 olarak, diz ve bacak bölgesinden yaralanma oranı %35.5 olarak belirlenmiştir6. Futbolda yaralanmaların genellikle alt ekstremite bölgelesinden olduğu görülmektedir. Yapılan bir araştırmada alt ekstremite yaralanmaları (diz, ayak bileği) burkulma en çok görülen bölge olarak gösterilmiştir7. Futbol, Rugby, Amerikan Futbolunda yaralanmalar genellikle alt ekstremitelerde yüksek oranlarda olduğu bildirilmiştir15. Yine yapılan başka bir araştırmada üst ekstremitelerde yaralanma içerisinde dirsek, el, ön kol bölgelerinde yaralanmalarda sıklıkla görülmektedir16. Yapılan başka bir araştırmada alt ekstremite yaralanmaları tüm yaralanmaların %50’sini oluşturduğu belirtilmiştir8.
Araştırmaya Katılanların Yaralanmalarına Konulan Teşhis Dağılımı: Araştırmaya katılanların yaralanmalarına konulan teşhis dağılımı Tablo 9’da verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 9: Araştırmaya katılanların halı sahada yaralanmalarına konulan teşhis göre dağılımı. |
Tablo 9 da araştırmaya katılan bireylerin yaralanmalarına konulan teşhise bakıldığında burkulma %40.2, ezilme- şişme şeklinde yaralananların oranı %26.1, çekme %19.6 olarak, yanma ise %7.6 olarak görülmektedir. Yapılan bir araştırmada futbol yaralanmalarında burkulma en sık görülen yaralanma şeklidir7. Yine yapılan başka bir araştırmada burkulma ve incinmeler yaralanmaların %40’nı oluşturduğu belirtilmiştir8.
Araştırmaya Katılanların Halı Sahada Yaralanma Nedenlerine Göre Dağılımı: Araştırmaya katılanların yaralanma nedenlerine göre dağılımı Tablo 10 ‘da verilmiştir.
Araştırmaya katılanların “yaralanma nedenleri” arasında en yüksek oranla rakip sporcu %27.2 gelmektedir. Yetersiz ısınmadan dolayı yaralananların oranı %20.7, zemin faktörü %19.6, aşırı yüklenmeden dolayı yaralananların da oranı %16.3 olarak görülmektedir.
Araştırmada rakip sporcunun yaptığı yanlış ve kural dışı hareketler yaralanma nedenleri içerisinde ilk sırada görülmektedir. Sporcuların kazanma hırsı, maddi ödüllerin sağladığı motivasyon, izleyenlere ve arkadaşlara iyi oynuyor görünme gibi nedenlerden dolayı fair play dışı davranışlar yapmaktadırlar17.
Araştırmaya Katılanların Yaşlarına göre Isınma Hareketlerini Yapma Durumlarının Karşılaştırılması: Araştırmaya katılanların yaşlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılmasına yönelik dağılım Tablo 11 ‘de verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 11: Araştırmaya katılanların yaşlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılması. |
Araştırmaya katılanların yaşlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılmasını gösteren Tablo 11 incelendiğinde yapılan ki kare testi sonucunda anlamlı farkın olduğu görülmektedir (X2= 21,885; p<0.05).
Tablo 11 incelendiğinde 41 yaş üstü halı sahalarda futbol oynayanların %91.3 ünün 6 dakika ve üzeri ısınma hareketi yaptığı, buna karşı 20 yaş ve altı halı saha futbolcuları ise %22.5 nin hiç ısınma hareketi yapmadığı görülmektedir. Bu durum, 41 yaş üstü halı sahada futbol oynayan bireylerin, 20 yaş altı halı sahada futbol oynayanlara göre daha çok ısınma hareketi yaptıkları sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bu sonuç, yaşlı bireylerin gençlere göre yaşam ve spor tecrübelerinden dolayı daha bilinçli futbol oynadığı şeklinde yorumlanabilir. Yine genç yaşlarda olan bireylerin ısınma hareketine katılmayış nedeni “bana bir şey olmaz, ben gencim” gibi kelimeler kullandıkları da araştırmacılar tarafından gözlemlenmiştir.
Araştırmaya Katılanların Yaşlarına göre Yaralanma Durumlarının Karşılaştırılması: Araştırmaya katılanların yaşlarına göre yaralanma durumlarının karşılaştırılması Tablo 12’ de verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 12: Araştırmaya katılanların yaşlarına göre yaralanma durumlarının karşılaştırılması. |
Araştırmaya katılanların, halı sahada futbol oynayan bireylerin yaşlarına göre yaralanma durumlarının karşılaştırılmasını gösteren Tablo 12 incelendiğinde, yapılan ki kare testi sonucunda anlamlı bir farkın bulunmadığı görülmektedir (x2= 6,978; p> 0.05).
Araştırmaya Katılanların Lisanslı Futbol Oynama Durumlarına göre Isınma Hareketlerini Yapma Durumlarının Karşılaştırılması: Araştırmaya katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılması Tablo 13’ te verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 13: Araştırmaya katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılması. |
Araştırmaya katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre ısınma hareketlerini yapma durumlarının karşılaştırılmasını gösteren Tablo 13 incelendiğinde, yapılan ki kare testi sonucunda anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir (X2= 21,885; p<0.05). Tablo 13 incelendiğinde, lisanslı, futbol önceden oynamış ve halen oynamakta olan futbolcuların, çoğunluğunun 6 dakika ve üzeri ısınma hareketlerini yaptığı görülürken, lisanslı futbol oynamayanların çoğunlukla ısınma hareketlerini 5 dakikadan az ve hiç yapmadıkları görülmektedir. Bu durum lisanslı futbol önceden oynamış ve halen oynamakta olan futbolcuların, lisanslı futbol hiç oynamamış futbolcularına göre ısınma hareketlerini daha çok ve bilinçli yaptıkları sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bu sonuç, önceden futbol oynamış bireylerin spor ve sağlık konusunda belirli bir bilincin yerleştiği şeklinde yorumlanabilir. Bu bilgiyi antrenmanlarda takım arkadaşlarından ve antrenörlerinden aldığı bununda bir tecrübe olduğunu söyleyebiliriz.
Araştırmaya Katılanların Lisanslı Futbol Oynama Durumlarına Göre Yaralanma Durumlarının Karşılaştırılması: Araştırmaya katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre yaralanma durumlarının karşılaştırılması Tablo 14’de verilmiştir.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 14: Araştırmaya Katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre Yaralanma Durumlarının Karşılaştırılması. |
Araştırmaya katılanların lisanslı futbol oynama durumlarına göre yaralanma durumlarının karşılaştırılmasını gösteren Tablo 14 incelendiğinde yapılan ki kare testi sonucunda anlamlı bir farkın bulunmadığı görülmektedir (x2= 5,749; p > 0.05). Bununla beraber önceden futbol oynayan bireylerin 1-2 kez yaralanma oranları da % 69.1 olarak görülmektedir. Bu da profesyonel, amatör, okul takımları ve halı saha gibi yerlerde futbol oynayan bireylerin yaralanma risklerinin her zaman olduğunu ve olabileceğinin de bir göstergesidir.