Gereç ve Yöntem: Elazığ Kovancılar Devlet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine Haziran 2010 ile Aralık 2011 tarihleri arasında başvuran hastaların kayıtları retrospektif olarak incelendi. Olguların yaş, parite, abortus, küretaj, gebelik sayısı, ilk koit yaşı ve menopoz durumu gibi obstetrik ve jinekoljik özellikleri kayıt edildi. Hastalar menopoz durumlarına göre premenopozal ve postmenopozal olmak üzere iki gruba ayrıldı.

Bulgular: Bu sürede toplam 795 olgu kaydedildi. Bu olguların 748'i (%94.08) premenopozal dönemde iken, 47'si (%5.91) postmenopozal dönemdeydi. Çalışmaya alınan olguların 749 (%94.2) tanesinde kronik servisit, 9 (%1.1) tanesinde atrofi, 15 (%1.9) tanesinde ASCUS (önemi bilinmeyen atipik squamöz hücreler), 4 (%0.5) tanesinde AGUS (önemi bilinmeyen atipik glandüler hücreler) tespit edildi. 1 (%0.1) olguda HSIL (yüksek gradeli squamöz intraepitelyal lezyon), 6 (%0.8) olguda ise LSIL (düşük gradeli squamöz intraepitelyal lezyon) tespit edildi. Olguların 11 tanesi (%1.4) yoğun inflamasyon ya da kanama nedeniyle yetersiz materyal olarak değerlendirildi. Hiçbir olguda İnvazif servikal karsinom veya servikal polip tespit edilmedi.

Sonuç: Pap smear, servikal patolojilerin tespit edilmesinde kullanılan önemli bir tarama yöntemidir.

Bu çalışmada kadın hastalıkları ve doğum polikliniğimize değişik nedenlerle başvuran olguların servikal smear sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

İstatistiksel Değerlendirme: Tanımlayıcı istatistikler, sürekli değişkenler için ortalama ± standart sapma, kategorik değişkenler için % olarak verilmiştir. Gruplar arasında yaş ortalaması, gravida, parite, abortus, küretaj ve koitus yaşı yönünden karşılaştırmalarda farkın anlamlılığı Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ile incelenmiştir. Yaş, gravida, parite, abortus, küretaj ve koitus yaşı Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testi ile karşılaştırılmıştır. P<0.05 olduğunda istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Olguların demografik özellikleri.

Hiçbir olguda İnvazif servikal karsinom veya servikal polip tespit edilmedi. Pap smear sonucu HSIL olarak gelen olgunun yaşı 46 idi ve önceden 5 gebeliği bulunuyordu. Olguların servikal smear sonuçları tablo 2’de verilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Olguların servikal smear sonuçları.

Premenopozal ve postmenopozal olarak 2’ye ayrılan grupların gebelik sayıları ve paritelerinde postmenopozal grup lehine olmak üzere istatistiksel olarak anlamlı derecede fark vardı (p<0.05). Ancak abortus ve küretaj sayıları açısından 2 grup arasında anlamlı fark izlenmedi.

Jinekolojik kanserler arasında sık görülen serviks kanserinin önlenmesi ve tedavi edilebilmesi; risk faktörlerinin belirlenmesi, önlenebilir olanların ortadan kaldırılması, uygun yaş grubuna uygun tarama testinin yapılması ile erken tanı ve tedavinin yapılmasına bağlıdır⁴.

Human papilloma virus (HPV) enfeksiyonu, human immunodeficiency virus (HIV) enfeksiyonu, erken yaşta koit ve multipl partner, sigara, 5 yıldan daha uzun süre kombine oral kontraseptif kullanımı, kötü hijyen gibi risk faktörleri tanımlansa da serviks kanserinden korunmada en önemli öğe kadınların Pap-smear yöntemi ile etkin şekilde taranmasıdır. Smear yaptırma durumu kadınların yaş, eğitim durumu, sosyoekonomik düzeyi ve kültürel özelliklerine göre farklılıklar göstermektedir⁵. Geri kalmış veya ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerde Papsmear taraması halen yeterli ilgiyi görememektedir ve gelişmiş ülkelere göre serviks kanseri sıklığı 20 kat daha fazladır⁶.

Diğer bir konu da taramanın ne sıklıkta yapılacağıdır. Amerikan kanser derneği tarafından; hayatı boyunca herhangi bir dönemde veya halen seksüel aktif olan ya da 21 yaşına gelmiş tüm kadınların yıllık pelvik muayene ve pap smear yaptırmaları, 30 yaş üzerinde ve 3 yıl ardışık yıllık normal pelvik muayene ve pap smear sonucu olan kadınların daha uzun aralıklarla kontrol edilebileceğini bildirilmiştir⁷. Ancak, ülkemizde yapılan bir çalışmada kadınların pap smear yaptırması gereken grubu ve ne sıklıkta yapılması gerektiğini tam olarak tanımlayamadıkları ve çalışmaya katılan kadınların %40,8’inin bu testi daha önce hiç yaptırmadıkları saptanmıştır⁸. Sağlık bakanlığının ülkemizde yapılan Pap-smear taramasında koyduğu hedef ise; 35-40 yaşlarındaki tüm kadınların en az bir kez smear yaptırmasıdır. Bakanlık, ülkemiz koşulları dikkate alındığında gerçekleştirilebilir ideal hedefi ise 35 yaşında başlanacak olan toplum tabanlı tarama olarak belirlemiş, taranacak popülasyonun, ev halkı tespit fişi esas alınarak tanımlanması, geliştirilecek davet yöntemleriyle 5 yıllık aralarla tekrarlanması ve son iki testi negatif olan 65 yaşındaki kadınlarda taramanın kesilmesi şeklinde belirlemiştir⁹.

Ülkemizde Pap-smear taramasının farkındalığındaki eksiklikler nedeniyle, kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran kadınlara smear testinin yapılmasının yanı sıra, kadınların düzenli kontrole gelmelerinin önemi de mutlaka vurgulanmalıdır. Çalışmamızda olguların ileri düzey değerlendirilmelerinin gerektiği LSIL, HSIL, ASCUS ve AGUS gibi patolojilerin toplam sıklığı %3.3 olarak bulunmuştur. Bu sıklık literatürde verilen %5 değerine yakındır¹⁰. Bu oranın daha düşük çıkmasının bir nedeni multipl partner ve sigara kullanımı gibi risk faktörlerinin çalışılan bölgede daha az görülmesi olabilir. Kuşkusuz bu konuda daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Pap-smear; gelişmiş ülkeler gibi tarama testlerini ciddiyetle uygulayan ülkelerde mükemmel sonuçlar vermiştir. Serviks kanserine bağlı ölümler anlamlı düzeyde azalmış, kanser öncülü lezyonların tespitinde ise artış olmuştur. Bu, taramanın etkin uygulanmasından kaynaklanmaktadır¹¹. Ülkemizde gerekli alt yapının ve toplum bilincinin oluşturulması, invazif serviks kanseri sıklığını oldukça makul düzeylere indirecektir.

1) http://www.saglik.gov.tr/default.asp?sayfa=detay& id=1146. / 05.01.2112.

2) http://www.who.int/entity/cancer/media/en/408.pdf./ 05.01.2012.

3) Nanda K, McCrory DC, Myers ER, et al. Accuracy of the Papanicolaou test in screening for and follow-up of cervical cytologic abnormalities: a systematic review. Ann Intern Med 2000; 132: 810-819.

4) Ayhan A, Durukan T, Günalp S, ve ark. Temel kadın hastalıkları ve doğum bilgisi. Güneş Tıp Kitapevi. 2. Baskı. Ankara 2008: 1027.

5) Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk A, Kök G. Kadınların pap smear yaptırma durumları ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2006; 48: 25-29.

6) Greenlee RT, Murray T, Bolden S, Wingo PA. Cancer statistics 2000. CA Cancer J Clin 2000; 50: 7-33.

7) American Cancer Society. Cancer facts and figures 2006. http://www. cancer. org/downloads/ STT/CAFF2006. / 05.01.2012.

8) Gül P, Topuz Ş, An Ş. et al. Başkent üniversitesi ankara hastanesi kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran kadınların HPV aşısı ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeyleri. Türk jinekolojik Onkolji Dergisi 2010; 13: 11-18.

9) http://www.ukdk.org/pdf/mevzuat/serviks_genelge.pdf./ 05.01.2012.

10) Walsh JME. Cervical cancer: developments in screening and evaluation of the abnormal Pap smear. West J Med 1998; 169: 304- 310.

11) Liu S, Semenciw R, Probert A, Mao Y. Cervical cancer in Canada: changing patterns in incidence and mortality. Int J Gynecol Cancer 2001; 11: 24- 31.